Gevallen kameraden

Het oudste monument van de Militaire Luchtvaart bevindt zich op de Vliegbasis Soesterberg, de bakermat van Neerlands luchtvaart. Op 30 juni 1923 onthulde de toenmalige Chef van de Generale Staf, Luite­nant-Generaal M.D.A. Forbes Wels, het monument dat werd opgericht ter nagedach­tenis aan de gevallen kameraden.

De achterliggende gedachte voor de oprich­ting van het monument wordt verwoord in het Gedenkboek Luchtvaartaf­deling 1913 - 1938. Daarin staat te lezen:

"...Wat waren het droevige dagen wanneer het altijd weer treffen­de "vliegongeval" plaats vond, in het bijzonder als dan de vlag "half­stok" moest worden geheschen en daarna de vertegen­woordiging van het Korps wederom bij geopende graven stond opgesteld om de laatste eer te bewijzen aan de kameraden die zoo plotseling waren heengegaan. De diepe indruk welke het verlies telkens maakte, heeft de L.V.A. geïnspireerd om bij gelegenheid van het tienjarig be­staan (1 juli 1923) dien dag niet te willen vieren met een daverend festijn, maar aan dien dag een zekere wijding te geven door de oprichting van een eenvoudig gedenkteken..."

Dat gedenkteken bestond uit een zuil waarop het opschrift "Aan onze gevallen kameraden" was gebeiteld. De zuil werd be­kroond door een voor­waarts ziende adelaar met uitge­spreide vleugels staande op een goudkleurige bol. Op 10 oktober 1935 werd een, door de toenmalige kapitein W.C.J. Versteegh geschonken, bronzen palmtak aan het monument toegevoegd.

De adelaar.

Toen de Luchtmachtstaf in 1956 verhuisde van Scheveningen naar het gebouw aan de 1e van de Bosch­straat 8 (nu Prins Clauslaan), werd de adelaar boven de hoofdin­gang ge­plaatst. Tegenwoordig neemt diezelfde adelaar een prominente plaats in de centrale hal van het huidige Hoofdkwartier van de Koninklijke Luchtmacht aan de Binck­horst­laan 135/137 te Den Haag.

Het nieuwe monument.

Tijdens de Duitse bezetting werd de zuil ernstig beschadigd. Na de bevrij­ding haastte men zich dan ook om de restauratie van de gedenkzuil vóór 1 juli 1948 gereed te krijgen. Op die dag zou het 35-jarig bestaan van de Militaire Luchtvaart in ons land worden gevierd. De beeldhouwer Dick Stins ontwierp een nieuwe ade­laar, op basis van een opgezette koningsadelaar. Nadat de roofvogel gestalte had gekre­gen, werd het beeld op de zuil geplaatst. Ook de, door kapitein Versteegh geschonken, palmtak herkreeg zijn bestemming en ligt nu aan de voet van het monu­ment.

Betekenis van het monument.

Het monument heeft door de jaren heen een bredere betekenis gekregen dan oorspronkelijk het geval is geweest. In lijn met de oorspronkelijke intentie houdt het monument de herinnering levend aan al het personeel van de Koninklijke Luchtmacht en haar voorloopsters hier te lande alsmede in het voormalig Nederlands-Indië dat bij de uitoefening van zijn taak het leven heeft verloren. Bovendien worden jaarlijks op 4 mei meer specifiek die collega's herdacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog in dienst van de Militaire Luchtvaart die hier te lande en in het voormalig Nederlands-Indië zijn omgekomen.

Tenslotte wordt ieder jaar op 1 juli, de verjaardag van de Koninklijke Luchtmacht, bij het monument de medewerkers herdacht die in het voorgaande jaar zijn overleden.

Monument gesneuvelden meidagen 1940

Het heldhaftige optreden in mei 1940 van het voltallige personeel van het Wapen der Militaire Luchtvaart heeft een zeer bijzondere betekenis voor de hedendaagse Koninklijke Luchtmacht. Kort na de capitulatie heeft Koningin Wilhelmina het ‘wapen der militaire luchtvaart’ de Militaire Willemsorde toegekend:

Overwegende, dat het wapen der militaire luchtvaart, voor zover betreft het luchtwapen, met grote moed en zelfopoffering zijn taak heeft volbracht, door zonder te letten op aantal en hoedanigheid der vijandelijke vliegtuigen, zonder de minste aarzeling aan te vallen, waar zich daartoe de gelegenheid voordeed; overwegende voorts, dat ook het niet-strijdende gedeelte der militaire luchtvaart onder de moeilijkst denkbare omstandigheden, zowel op de vliegvelden als daarbuiten, ten volle heeft voldaan aan het devies: “Moed, Beleid en Trouw”.

Erkenning en waardering van specifieke groepen die deel uit maakten van de militaire luchtvaart wordt op prijs gesteld. Een gepast gedenkteken voor de groep van 75 militairen van het Wapen der Militaire Luchtvaart die gedurende de meidagen van 1940 is gesneuveld, is daarom op zijn plaats. Het monument zelf kwam tot stand dankzij een samenwerkingsverband van verschillende instanties zoals leden van het Reüniecomité ‘Oud-Soesterbergers’, de Oorlogsgravenstichting en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie met functionarissen van de Koninklijke Luchtmacht.

30 april 2012.

Op 30 april 2012 brachten gedecoreerden die in 2012 een lintje hadden gekregen samen met een groep vrijwilligers uit Soest een bezoek aan de monumenten op de voormalige vliegbasis Soesterberg. Als gastheer trad op burgemeester A. Noordergraaf van Soest. De organisatie was in handen van Cees Vos, voorzitter van de stichting comité 4 en 5 mei Soest-Soesterberg.

Voor foto's klik hier